صفحهنخست
افزايش جمعيت جهان، توسعه شهرها، ساخت آسمان خراش ها، برج های بسیار عظيم سر به فلک کشیده و…. سبب شدند تا این آسانسور به یک وسیله ضروری برای ما انسان ها تبدیل شود. آسانسور یا بالابر وسیله ای برای جابه جایی از طبقه ای به طبقه دیگر در ساختمان می باشد. با اینکه ممکن است از پله ها برای رسیدن به طبقه مورد نظر استفاده کنید اما آسانسور یک جایگزین بسیار مناسب و سریع به جای پله است. مجموعه صنعتی کابین پلاس همراه شماست تا اطلاعات لازم درباره آسانسور و انواع آن را در اختیار شما قرار دهد.
آسانسور چیست؟
آسانسور وسیله ای است که برای حمل عمودی افراد یا کالا به جهت انتقال به طبقات مختلف یک ساختمان مورد استفاده قرار می گیرد. آسانسورها از یک اتاقک بسته عمودی به نام کابین تشکیل می شوند که افراد یا کالا درون آن قرار می گیرند. اصولا این وسیله کاربردی، متناسب با محل کاربرد و نوع کاربری اش، در انواع و ظرفیت های مختلف تولید می شود. طراحی این وسیله می تواند متناسب با سلیقه مشتری در طرح ها و رنگ های جذاب عرضه شود.
در واقع می توان گفت که آسانسور وسیله ای الکترومکانیکی است، یعنی از قطعات مکانیکی و الکترونیکی ساخته شده است. این نوع بالابر به کمک موتورهای الکترونیکی، کابل های کششی و سیستم های وزنه متقابل تعادل را برقرار کرده و کابین را به حرکت در می آورد. نیروی محرکه آسانسور که برای جابجایی بار بین طبقات استفاده می شود به دو روش موتور الکترونیکی و جک هیدرولیکی تامین می شود. لازم به ذکر است که برخی از سیستم های هیدرولیکی برای بالا بردن پیستون استوانه ای از جک کمک گرفته اند که موجب سهولت کار، کاهش فضا و امنیت بیشتر می شود.
تاریخچه آسانسور
آسانسور یکی از ابتدایی ترین ماشین‌های ساخت دست بشر است که تکامل یافته بالابرهای دوران باستان است. طبق اسناد تاریخی، در 230 سال قبل از میلاد مسیح، انسان برای جابجایی بارهایشان از قرقره استفاده می کردند. در واقع می توان گفت که انسان های دوران باستانی نمی دانستند که آسانسور چیست اما در تلاش بودند تا راهی برای حمل انسان پیدا کنند. امروزه با استفاده از وسایل مکانیکی و گسترش دستگاه های هوش مصنوعی، این صنعت توانسته پیشرفت چشمگیری داشته باشد.
آسانسور وسیله‌ای الکترومکانیکی است که در ابتدا، بیشتر قطعات و لوازم آسانسور مکانیکی و الکتریکی بود اما با گشترش حوزه الکترونیک و ادقام آن با حوزه علوم هوش مصنوعی به این صنعت، این وسیله کابردی تکامل یافت و به یک وسیله ضروری تبدیل شد. لازم به ذکر است که در طراحی آسانسور حوزه هایی همچون مکانیک، معماری، صنایع، برق و الکترونیک نیز مورد استفاده قرار گرفته است. پس از پیشرفت فوق العاده ای که آسانسور داشت، نوبت به ساخت و ساز ساختمان ها و برج های عظیم رسید.
بعد از اختراع و گشترش این ابزار کاربردی، طی سفری که ناصرالدین شاه به فرنگ داشت، تصمیم گرفت تا این نوع بالابر را به ایران بیاورد. اولین آسانسور در کاخ گلستان نصب و راه اندازی شد و سپس در زمان احمد شاه نیز در پالایشگاه آبادان، دومین آسانسور نصب شد که متاسفانه در حال حاضر از این آسانسور اثری باقی نمانده است. زمان صنعتی شدن این وسیله پیچیده در ایران را می توان به ۸۰ سال پیش نسبت داد که با استقبال خوبی از سوی مردم ایران مواجه شد.
انواع آسانسور
همه آسانسورها از نظر خصوصیاتی نظیر کابین، حرکت عمودی و… با هم مشابه‌اند، اما از لحاظ انتقال نیروی محرکه به کابین دارای انواع متفاوتی بوده که به چهار دسته آسانسورهای کششی، هیدرولیک، مغناطیسی و پیچی تقسیم می‌شوند.
آسانسور کششی
آسانسور کششی از رایج ترین نوع آسانسورهایی است که قابلیت استفاده در ارتفاعات بالا را دارد و همچنین از مصرف انرژی کمی برخورار است. این نوع آسانسور از نوع آسانسورهای برقی بوده که قادر است توسط سیم بکسل، کابین را به حرکت در آورد. نیروی محرکه در این نوع آسانسور به وسیله یک موتور الکتریکی که در بالای چاه آسانسور و گاهی اوقات نیز در کنار چاهک نصب گردیده، تأمین می‌شود. بر روی فلکه موتور تعدادی کابل فولادی به نام سیم بکسل وجود دارد که از یک سو به کابین آسانسور و از سوی دیگر به وزنه‌های آسانسور متصل می شود.
در واقع اساس کار این نوع آسانسور تطابق نیروی اصطکاک بین سیم بکسل و فلکه کشش موتور است. در داخل فریم وزنه که به اندازه وزن کابین است، به اضافه نصف ظرفیت کابین وزنه قرار دارد برای مثال اگر ظرفیت یک کابین ۹۰۰ کیلوگرم باشد، به اندازه ۴۵۰ کیلوگرم به علاوه وزن کابین در قاب وزنه، وزن وجود دارد که این وزنه، نیروی کششی لازم برای حرکت کابین را کاهش می دهد. جالب است بدانید آسانسورهای روملس، از دسته آسانسورهای کششی هستند، اما با این تفاوت که آسانسور روملس نیازی به موتورخانه ندارد، در واقع این نوع بالابر برای مکان هایی که با محدودیت فضا مواجه هستند بسیار مناسب است.
آسانسور هیدرولیک
آسانسور هیدرولیکی نوع دیگری از آسانسور است که با استفاده از فشار روغن درون پمپ روغن و جک هیدرولیک، کابین را به حرکت در می آورد. این آسانسور، کاربردی بر خلاف آسانسور کششی دارد و بیشتر برای ارتفاعات کم مورد استفاده قرار می گیرد. اخیرا آسانسورهای هیدرولیکی جای خود را در بین آسانسورهای خانگی باز کرده است، که به آن ها آسانسور خانگی نیز می گویند. این نوع آسانسورها، فقط برای حمل مسافر طراحی نشده است بله برای انتقال بارهای سنگین نیز کاربرد فراوانی دارد. از آسانسور های هیدرولیکی برای جابجایی وسایل سنگین، می توان به آسانسورهای خودروبر قیچی، آسانسور خودروبر و بالابر کارگاهی اشاره کرد.
در آسانسورهای هیدرولیکی کادر وزنه وجود ندارد به همین دلیل سیستم جک هیدرولیکی بایستی کابین و مسافران را جابه‌جا کند که در این شرایط به یک موتور بسیار قوی نیاز دارد. این بالابرهای هیدرولیکی دارای یک موتور سه فاز غوطه ور در روغن هستند که به همراه یک شیر الکتریکی مخصوص که به آن پاوریونیت نیز گفته می شود، فشار روغن جک هیدرولیک را تامین می کنند. از مزایای آسانسورهای هیدرولیکی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- قدرت زیاد
- عدم نیاز به سقف چاه با استحکام بالا
- ایمنی بیشتر بخصوص در هنگام وقوع زلزله
- نرمی حرکت و دقت در توقف
- توانایی جابجا کردن بارهای سنگین
- عدم نیاز به فضای موتورخانه در بالای چاه
آسانسور مغناطیسی
آسانسورهای مغناطیسی نیز جز دسته آسانسورهای برقی هستند. این نوع از آسانسورها با استفاده از انرژی مغناطیسی سبب می شود تا کابین به حرکت در آید. ساختار آسانسورهای مغناطیسی به گونه ای طراحی شده است که بدون استفاده از کابل و موتور نیز می توانند کار کند. از مزایای این نوع بالابر می توان به امنیت و ایمنی بسیار بالای آن به هنگام جابه جایی و از معایب آن می توان به گران بودن آن نسبت به دیگر آسانسورها اشاره کرد.
همانطور که گفته شد در این آسانسور اجزایی نظیر وزنه تعادل، کابل فولادی، موتورخانه و… وجود ندارد. در واقع ریل ها و تجهیزات متصل به دیوار چاه آسانسور به وسیله مغناطیس، نقش استاتور موتور و کابین آسانسور نقش روتور آسانسور را ایفا می‌کنند. زمانی که برق به استاتور متصل می شود، میدان مغناطیسی برقرار و به روتور انتقال پیدا می کند. در واقع این میدان مغناطیسی، سبب باردار شدن سیم پیچ های تعبیه شده بر روی روتور شده و کابین را به حرکت می آورد.
آسانسور پیچی
این نوع از آسانسور نیز در دسته آسانسورهای برقی قرار دارد که برای ساختمان هایی با حداکثر 4 طبقه که فضای بسیار محدودی برای نصب آسانسور دارند بسیار مناسب است. آزمایش های انجام شده نشان می دهند که این نوع بالابرها از امنیت بسیار بالایی برخوردار هستند به گونه ای که در اکثر مواقع از آسانسور پیچی با نام آسانسور بدون سقوط یاد می کنند. از آسانسورهای پیچی می توان در سایزهای مختلف و با میزان ظرفیت های متفاوت بهره برد.
آسانسورهای پیچی با استفاده از یک پیچ بلند، یک مهره و یک تسمه موتور را روشن کرده و سبب می شوند تا کابین شروع به حرکت کند. این آسانسور برای حرکت به موتور نیاز دارد اما نیازی به موتورخانه ندارد، زیرا موتور آسانسور بر روی بدنه آن تعبیه شده است. از مزایای این نوع آسانسور می توان به ظاهری زیبا، هزینه تعمیر و نگهداری بسیار پایین، قابلیت نصب درون ساختمان بین راه پله ها و خانه های دوبلکس و ایمنی بسیار بالا اشاره کرد.
آشنایی با انواع آسانسور بر اساس محل نصب
هر مکانی ممکن است متناسب با نیازهای مختلف جامعه، به نوع خاصی از آسانسور نیاز داشته باشد. به همین دلیل آسانسورها بر اساس کاربردشان به انواع مختلفی تقسیم می شوند که برخی از آنها عبارت اند از:
آسانسورهای مسکونی: آسانسورهای مسکونی بیشتر در ساختمان های مسکونی و خانه هایی که تعداد طبقات کمی دارند نصب و مورد استفاده قرار می گیرند. این آسانسور نیز دارای انواع مختلفی است که می توان به آسانسور مسافربر، آسانسور بالابر، ویلچر بر عمودی و… اشاره کرد که هرکدام کارایی خاص خود را دارند. اما رایج ترین نوع آسانسور مسکونی، آسانسور های هیدرولیکی و آسانسورهای برقی هستند. این نوع بالابر دارای ظرفیت و سرعت های متفاوتی است که برای جابه جایی وسایل سنگین مناسب نیست.
آسانسورهای بیمارستانی: آسانسورهای بیمارستانی به دو دسته تخت بر و برانکاردبر تقسیم می شود. آسانسور تخت بر برای بیمارانی که قادر به جابجایی و قرار گرفتن بر روی ویلچر نیستند مورد استفاده قرار می گیرند. از ویژگی آسانسور تخت بر می توان به حرکت نرم و آرام برای جلوگیری از وارد شدن ضربه به بیمار اشاره کرد. آسانسور برانکاردبر برای جابجایی بیماران بدون تخت و پرسنل بیمارستانی مورد استفاده قرار می گیرد که بایستی دارای کمترین لرزش باشد.
آسانسورهای خودروبر: آسانسورهای خودروبر در مجتمع های مسکونی و تجاری که دارای پارکینگ هایی چند طبقه هستند بسیار کاربرد دارد. این آسانسور، انتقال وسایل نقلیه با وزن بسیار بالا را برای کاربران آسان کرده است. از مزایای این نوع آسانسور می توان به صرفه جویی در مصرف انرژی، کاهش سر و صدا، افزایش ایمنی برای جلوگیری از خسارت به خودرو و حرکت نرم اشاره کرد. لازم به ذکر است که برای آسانسورهای خودروبر تا ارتفاع ۳ طبقه از آسانسور هیدرولیکی و برای ارتفاع های بالاتر از 3 طبقه از آسانسورهای کششی یا گیرلس استفاده می کنند.
آسانسورهای شیشه ای: آسانسور شیشه ای برای جابه جایی افراد طراحی شده اند در واقع این نوع آسانسور بیشتر در مراکز تجاری و مکانهایی که رفت و آمد زیاد است استفاده می شوند. این نوع آسانسور می تواند زیبایی ساختمان یا فضایی که در آن تعبیه شده است را چند برابر کند. جنس کابین شیشه‌ای از نوع لمینت است که در مقابل ضربه و آسیب بسیار مقاوم بوده و اگر در اثر ضربه بشکند، فرو نمی ریزد و در جای خود باقی می ماند.
اجزای تشکیل‌دهنده آسانسور:
- موتور آسانسور: برای تامین امنیت بهتر در آسانسور از دو نوع موتور گیربکسی یا گیرلسی استفاده می‌شود.
- کابین آسانسور: کابین اتاقکی است که بین طبقات ساختمان حرکت کرده و مسافران یا کالا را جابه‌جا می‌کند.
- درب آسانسور: درب آسانسور علاوه بر ایجاد ایمنی آسانسور سبب زیبایی و جذابیت در ساختمان می شود.
- پنل فرمان: مسافر قادر است دکمه طبقه مدنظر را فشار داده و سپس این فرمان از طریق سیم‌کشی به پنل فرمان ارسال می‌شود.
- سیم بکسل: این قطعه اجزای مختلف آسانسور را به هم متصل می‌کند و سپس جابه جایی صورت می گیرد.
- باطری اضطراری: باطری اضطراری به هنگام قطعی برق یا تعمیر کردن قطعات آسانسور الزامی است. وزنه تعادل: از وزنه تعادل برای برقراری تعادل استفاده می‌شود و در نتیجه نیروی لازم برای حرکت کابین را کاهش می دهد.
سرویس و تعمیر آسانسور
سرویس آسانسور: پس از نصب و راه اندازی آسانسور لازم است در مدت زمان دوره ای مشخص، سرویس یا بررسی آسانسور و قطعات آن توسط افراد با تجربه در این زمینه صورت گیرد. از فرآیند سرویس آسانسور می توان به چک کردن تمامی قطعات، کنترل کارکرد موتور، کنترل هرزگردها، بررسی کیفیت سیم بکسل ها، بررسی و تنظیم پاخور یا به عبارت دیگر هم تراز بودن کابین با طبقات، کنترل قفل درب طبقات و باز بسته شدن آنها و….. اشاره کرد.
برخی افراد تصور می کنند که تعمیر و سرویس آسانسور یک معنی دارد، اما در واقع سرویس به معنی بررسی و تعمیر به معنی از کار افتادن یک قطعه و ایجاد اخلال در کارکرد آسانسور است. بهتر است در دوره های مشخص تمامی قطعات مورد بررسی قرار گیرند و در صورت مشاهده هرگونه اختلال یا مشکل، قبل از اینکه قطعه مورد نظر کاملا از کار افتد برای تعمیر آن اقدام کنید، زیرا تعویض یک قطعه، با هزینه بسیار زیادی همراه است. در نتیجه تعمیر آسانسور الزامی است زیرا در بدترین حالت، گیر افتادن در کابین آسانسور یا سقوط آسانسور ممکن است عواقب جبران ناپذیری را در پی داشته باشد.
سخن پایانی
در این مقاله به مطالبی درباره آسانسور و انواع آن پرداختیم و متوجه شدیم که آسانسور به عنوان یک تجهیز بسیار پرکاربرد در ساختمان ها و برج های مختلف به شمار می رود. انتخاب مناسب آسانسور برای یک ساختمان از نظر سرعت و ظرفیت سبب می شود تا مسافران با کمترین زمان ممکن و یا بدون آسیب به بار به طبقه مورد نیاز دسترسی پیدا کنند. مجموعه صنعتی کابین پلاس و مشاوران این مجموعه می توانند در تهیه آسانسور و اطلاعات لازم در این زمینه، راهنمایی های لازم را خدمت شما عزیزان ارائه کنند.
